Yeni Otomobilinizi Nasıl Alırdınız? Hibrit mi, Hidrojen’li mi…

2009'Mart

Yüzyıllardır yaktığımız fosil yakıtlar ve diğer etkenlerle dünyamızın dengesini bozduk, onu hasta ettik!.. Dünyamızın ateşi yükseldi. Biz böyle davranmaya devam edersek ateşi daha da yükselecek. Buzullar eriyecek, sıcaklıklar artacak, mevsimler ortadan kalkacak…

Bu arada yaka yaka petrol kaynaklarını iyice azattık. Petrol fiyatları bir süre öncesine kadar korkunç yükseldi (neyse son zamanlarda biraz insafa geldiler). Bizler de birer petrol bağımlısı olarak mecburen bu fiyatlara boyun eğiyoruz.

Araçlarda yakıt olarak kullandığımız petrol hem dünyayı kirletiyor, hem pahalı hem de bitmek üzere. Peki yok mu bunun bir alternatifi? Ne yazık ki şimdilik pratik bir alternatif bulunabilmiş değil. Şu anda en önemli adaylar hidrojen ve elektrik. Bir de geçiş süreci için hibrit’ler var…

Hidrojen’li Otomobiller
Hidrojen en basit ve en hafif element. Oksijenle bir araya konulduğunda doğalgaz ve LPG gibi küçük bir kıvılcımla patlıyor. Sonuç patlamayla oluşan enerji (basınç ve ısı) ve hidrojen ile oksijenin birleşmesiyle su buharı. LPG (tüpgaz) ve doğalgazla çalışan benzinli (patlarlı) motorlarda olduğu gibi hidrojeni benzin yerine kullanmak mümkün. Ama çok daha iyisi ve konforlusu yakıt hücreleriyle hidrojen ve oksijeni birleştirip su buharına çevirirken elektrik elde etmek ve bununla aracı hareket ettirmek. Yani patlarlı motor yerine elektrik motoru kullanmak.
Hidrojenle çalışan yakıt hücreli otomobillerde önemli gelişmeler sağlandı. Hatta Honda’nın FCX Clarity adındaki hidrojenle çalışan otomobilini geçtiğimiz yılın ortalarında seri üretime geçti. ABD’de ve daha sonra Japonya’da kullanılmaya başlandı. Pilot bölgelerdeki hidrojen istasyonlarında depolarını dolduran otomobillerin dış görünüş ve kullanım açısından benzinli ve dizel otomobillerden bir farkı yok. En büyük fark egzozdan CO2 yerine H2O yani su buharının çıkması.

Geleneksel otomobillere göre birçok yönden avantajlı olan hidrojenli otomobillerin yaygınlaşmasının önündeki en önemli engellerden birisi hidrojenin elde edilme süreci. Hidrojeni elde emek şimdilik çok pahalı. Önemli bir miktarda enerji kullanılması gerekiyor. Bu enerji de genelde elektrik. Elektrik de sadece hidroelektrik santrallerinde elde edilmiyor. Yerine göre petrol, doğalgaz, kömür gibi fosil yakıtlar, yerine göre de nükleer santrallerde radyoaktif yakıtlar da yaygın olarak kullanılıyor. Bu durumda aslında çok bir şey değişmiyor… Şimdilik umut rüzgâr ve güneş enerjisinin yaygınlaşmasında…

Hidrojeni elde etme sürecinin dezavantajları dışında, yakıt hücrelerinin de oksijen tükettiğini ve çıkan su buharının gelecekte “sera etkisi”ne katkıda bulunacağı gibi noktalar da var ayrıca.
Hibritler Hızla Yaygınlaşıyor
Toyota’nın Prius’u ile yaygınlaşan hibrit otomobiller, aslında birer benzinli otomobil. Benzinli motor yanında elektrik motoru ve enerjiyi depolayan ekstra aküleri var. Sıkışık trafikte, kırmızı ışıkta beklerken gereğinden fazla enerji harcamak yerine elektrikli motor ve aküler devreye giriyor ve sadece gerektiği kadar enerji harcanıyor. Gerektiğinde benzinli ve elektrikli motor birlikte çalışıyor ve ekstra tork elde ediliyor. Frenleme sırasında elektrik motoru bir dinamo gibi çalışıyor ve hem elektrik üretiyor, hem de aracı yavaşlatıyor. Elde edilen elektrik daha sonra elektrik motorunu hareket ettirmek için kullanılarak, enerjinin israfı kısmen de olsa azaltılıyor.

Toyota’nın Prius’u özellikle ABD’de çok popüler. Üçüncü nesil Prius’lar çok daha verimli ve kullanışlı. Toyota’nın diğer hibritleri Camry ve Highlander (jip). Diğer otomotiv üreticileri de birçok modeli piyasaya sürdüler. Ülkemizde şimdilik sadece Honda Civic’in hibrit modeli satılıyor. Geçtiğimiz aylarda Honda yeni hibrit aracı Insight’ı da satışa sundu.

http://www.honda.com/
http://www.honda.com.tr/

http://world.honda.com/FuelCell/
http://world.honda.com/FuelCell/FCXClarity/

http://world.honda.com/Hybrid/
http://world.honda.com/INSIGHT/
http://world.honda.com/CIVICHYBRID/
http://world.honda.com/Hybrid/AccordHybrid/

http://www.toyota.com/
http://www.toyota.com.tr/

Honda’nın ASIMO’su, Toyota’nın Müzisyen Partner Robotları

2009'Şubat

Dünyanın iki otomotiv devi Honda ve Toyota’nın rekabeti robotik alanına da sıçradı. Çok uzun yıllardır ASIMO’suyla bu konuda lider olan ve “meydanı boş bulan” Honda, son yıllarda birden bire ortaya çıkan Toyota’nın “Partner” serisi robotlarıyla “ünvan” rekabetine girdi. Toyota, geliştirdiği birbirinden maharetli insansı robotlarıyla ASIMO’nun tahtına göz dikti. Hem de çok iddialı bir şekilde.

Honda’nın tek robotu ASIMO’ya karşılık Toyota her biri farklı özellikte Partner serisi içinde birçok robot geliştirdi. Bunların bir kısmı ayaklarıyla, bir kısmı tekerlekle hareket ediyor. En önemli özellikleri müzisyen olmaları. İlk tanıtılan Toyota robotu ayakları üzerinden yürümek dışında üflemeli bir çalgı olan trompeti ustalıkla çalabiliyordu. Toyota’nın ikinci “bombası” ise daha zor bir müzik enstrümanı olan viyolin çalan robotu oldu.
Bir robotun trompet ya da viyolin çalması hiç de kolay değil. Trompette uygun şekilde üflemek, enstrümanın tuşlarına basmak maharet istiyor. Viyolin çalmak çok daha zor. Uygun bir şekilde viyolini tutup yayı kullanmak ve tellere basmak zor iş. Bunlar da yetmezmiş gibi bir de müziğe eşlik ederek dans etmek…
Zamanla orkestrasını tamamlayan Toyota, müzisyen robotlarıyla oluşturduğu orkestrasıyla bir de konser verdi. Tabii Honda da ASIMO ile buna bir karşılık vermeliydi… Onlar da tutup ABD’de Detroit Senfoni Orkestrası ile minik bir konser verdiler. ASIMO, senfoni orkestrasını yönetti, şeflik yaptı. Orkestranın önüne geldiğinde yaptığı hareketlerle herkesi güldüren ASIMO, çok başarılı ve ciddi bir şekilde orkestrayı baştan sona yönetti.

Müzik alanındaki bu robotik rekabetin yanı sıra Honda ve Toyota farklı alanlarda da birçok çalışma yürütüyorlar. ASIMO’lar takım çalışmasını öğrendiler ve bir cafe’de garsonluk yaptılar. Gelen müşterileri girişte karşılayıp uygun masalara oturttular. Siparişleri aldılar. Hazırlanan siparişleri masaya servis yaptı. Aküsü azalan ASIMO’lar otomatik şarj ünitesi kioskuna giderken diğer ASIMO’lar onun yerine geçerek hizmetin kesintisiz ve hatasız yapılmasını devam ettirdiler.
Honda’nın ASIMO dışındaki bir çalışması yakında meyveleri verdi. Yürümekte zorlananlara ve ayakta çalışanlara yardımcı iki farklı robotik sistem geliştirdi. Birincisi kalçalardan hareketi kolaylaştırırken, ikincisi ayakları komple rahatlatan ve yürümeyi, ayakta kalmayı kolaylaştıran, yorulmayı azaltan bir robotik sistem. Bununla merdivenleri bile inip-çıkmak çok kolay. Bir gösteri de Honda’nın otomobil fabrikasında ayakta çalışan işçiler üzerinde yapıldı. İşçilerin mesaileri boyunca ayakta çok daha az yorulmalarını sağlayan bu cihaz yakında kullanıma da geçecek gibi görünüyor.

Toyota’nın diğer robotik çalışmaları arasında tek ayaklı robot, insan taşıyıcı iki ayaklı robot var. İnsanları taşıyacak tekerlekli çalışmalar da son sürat devam ediyor. Segway’in “Ginger”ı Human Transporter (HT)’ına benzeyen türden tekerlekli insan taşıyıcıların adı Winglet. Elektrikle çalışan Winglet’lerin üç farklı boyda modeli var. Hızları 6 km/saate kadar çıkabilen araçlar, 5 ilâ 10 km arasında bir menzile sahip.

Toyota’nın ayrıca minik bir arabaya benzeyen tek kişilik elektrikli “insan taşıyıcıları” da geliştiriliyor. Bunlar şehir içi ve kapalı alanlarda insanların kolayca ve çok az enerji tüketerek gezinmelerini sağlayacak robotik araçlar.

NASA-JPL’in “Teleferik” Buluş Yarışması

2009'Ocak

NASA’nın Jet Propulsion Laboratory (JPL) bölümü sosyal bir etkinlik olarak 1998 yılından beri “Invention Challenge” adında bir yarışma düzenliyor. Yarışmaya, JPL çalışanları ve müteahhitleriyle aileleri, çevredeki (Güney Kaliforniya) orta dereceli okullar katılabiliyor. Bu yarışmanın aynısı 2004 yılından beri ülkemizde de “Buluş Şenliği” adı altında yapılmakta. Lise öğrencilerinden oluşan okul takımları ve hobiciler yarışabilmekte.

Buluş Şenliği, teknik olarak bir mühendislik tasarım ve uygulama yarışması. Konusu her yıl değişen bu yarışmada, verilen parametrelere uygun çözümler tasarlanıp, bunlar uygulanıyor. Yarışmada ödüller performans ve prestij olarak ikiye ayrılıyor. En iyi üç performans ödülü yanında konuya da bağlı olarak değişebilen çeşitli prestij ödülleri yer alıyor. Bunlar; en yaratıcı, en sıra dışı, en artistik, en hafif ve en küçük gibi.

Ülkemizin alanlarında lider elektronik şirketleri İnform ve Özdisan ana sponsorluğunda bu yıl 5. düzenlenen yarışmanın konusu 5 metrelik gerilmiş bir çelik telden oluşan parkuru en hızlı gidip-gelecek bir “teleferik” yapmak. Problem basit gibi görünse de içinde basit olmayan mühendislik problemleri barındırıyor. Denge, parkurun sonuna kadar gidip geri dönmek ve hızlı olmak gibi. Bunların yanında mümkünse bir de en yaratıcı, en sıra dışı, en artistik, en hafif ve en küçük tasarım olmak...

Okullar dalında başvurunun çok olması nedeniyle yapılan ön elemeden sonra katılan 34 okul takımının 24’ü parkuru tamamlayabildi. Gidip dönmeyle 10 metreyi bulan parkuru takımlar en hızlı 3.26 saniyede, en yavaş 42.54 saniyede tamamlayabildiler. En hafif tasarımın ağırlığı sadece 6 gram, en ağır tasarım ise 950 gram (tasarımların ağırlığı 1000 gramın altında olmak zorunda). En hafif tasarım aynı zamanda en küçük hacimli tasarımdı ve sadece 16 cm3 idi.

Dereceye giren okul takımları:

1. ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel Lisesi (3.26 sn.)
2. Özel Çakabey Lisesi (3.46 sn.)
3. Özel Sanko Lisesi (3.63 sn.)

En Sıra dışı: Arnavutköy Korkmaz Yiğit Anadolu Lisesi
En Yaratıcı: Arnavutköy Korkmaz Yiğit Anadolu Lisesi
En Artistik: Arnavutköy Korkmaz Yiğit Anadolu Lisesi
En Hafif: Özel Şişli Terakki Fen Lisesi (6 gr.)
En Küçük: Özel Şişli Terakki Fen Lisesi (16 cm3)

Hobiciler dalında ise 21 yarışmacı katıldı. En hızlı “teleferik” tasarımı yarışmanın rekorunu da kırarak parkuru sadece 3.22 saniyede tamamladı. Parkuru tamamlayabilen en yavaş teleferiğin süresi 25.81 saniye oldu.

Dereceye giren hobiciler:

1. Mehmet Kökçü (3.22 sn.)
2. Murat Duman – Murathan Duman (3.37 sn.)
3. Haluk Akçay (3.51 sn.)

En Sıra dışı: Mehmet Kökçü
En Yaratıcı: Haluk Akçay
En Artistik: Mehmet Kökçü
En Hafif: Ufuk Mutlu – Alev Mutlu (10 gr.)
En Küçük: Ufuk Mutlu – Alev Mutlu (16 cm3)

www.bulus.ws
www.jpl.nasa.gov/events/inventionchallenge/