Savaşçı Robotlar

2006'Eylül

Geleceğimizi paylaşacağımız robotları da kendimize benzetmeye başladık bile... Henüz birçoğumuzun evinde robotlarımız yok. Amma velâkin, Irak’ta yıllardır savaşan bir sürü robot asker var. Bunlar her ne kadar uzaktan kumandalı “oyuncak tanklar” olsa da, yakın gelecekte kendi kendilerine hareket etme “özgürlüğüne” kavuşacaklar. Ve o zaman Asimov’un robot yasalarını çiğneye çiğneye acımasızca “sahiplerinin düşmanlarını” yok edecekler!

İnsanların ve diğer hayvanların hayatta kalma temel içgüdülerinin robotlara da geçmesi önceden sadece bilim-kurgu yapıtlarındaydı. Fakat gelişen teknoloji bunları gerçek hayata da taşıdı. Bugün henüz daha işin başında sayılsa da, ileride ne olacak diye düşünmeye bile korkuyorum.

Teknoloji Her Şeyden Önce Askerlerin Hizmetinde
Büyük paralar ve emekler harcanarak elde edilen teknolojik gelişmeler ne yazık ki önce askeri amaçlarla kullanıma sunuluyor. Diğer taraftan bakarsak da zaten bu çalışmalar öncelikle askeri amaçlı olmasalar, kimse bu kadar çok parayı bu işe yatırmazdı. Bu konudaki tek tesellimiz bu teknolojilerin daha sonraları (“biraz suyu çıktığında”) insanların hizmetine iyi yönde de sunulması.

1960’lardaki uzay yarışı da buna benzer sonuçlar doğurdu. Askeri rekabetin bir uzantısı olan uzay yarışı, ABD ile Rusya arasında 1980’ere, 1990’lara kadar kıran kırana geçti. Çok büyük paralar harcandı… Bu arada ortaya çıkan teknolojiler zaman içinde sivil amaçlarla kullanıma sunuldu. Eğer askeri ve uzay rekabeti olmasaydı, bugün günlük hayatımıza girmiş birçok teknoloji çok yıllar sonra ancak elimizde olacaktı.

Askeri Alanda Robotlar
Robotların en parlak alanlarından birisi askeri alanlar olacak kuşkusuz. Üstünlük yarışında robotların büyük bir etkisi olacak. Bu etki zaman içinde giderek daha da artacak. Robotların insanlara göre birçok üstünlüğü bulunuyor ve bu askeri açıdan içinde önemli avantajlar barındırıyor. Zamanla savaşta robot zayiatı, asker zayiatından çok daha da ucuza gelecek. İşin en iyi tarafı ise belki savaşlarda çok daha az insan “zarar” görür…

Yıllardır kullanılan “akıllı bomba” Tomahawk füzeleri tam anlamıyla birer robot sayılırlar. Askeri alanda robotların kullanımına öncü sayılabilirler. Tomahawk’lar, hedefi yüzlerce kilometre uzaktan birkaç metre yanılma payıyla yok edebiliyor. Hedefine son derece alçak bir rotayla, sessizce, radarlara yakalanmadan yol alıyor. Hedefini tam istenen noktadan vuruyor. ABD bunlardan binlercesini Irak’ta kullandı.

Önceleri istihbarat amaçlı geliştirilen uzaktan kumandalı insansız keşif uçakları da son yıllarda önemli gelişmeler geçirdi. Hele de Irak savaşının başlarında ve Afganistan’da “büyük faydası” görülen bu “oyuncaklara” daha sonra “hazır hedefi böyle güzel görürken niye imha da etmesin” düşüncesiyle silahlar da yerleştirildi. Havadan karaya atılan silahlarla bu uçaklar, uçan birer robot savaşçıya dönüşmeye başladılar.

Karada ise kullanılan robotlar daha çok uzaktan kumandayla yönetilen paletli minik “tank”lar. Önceleri bomba şüphesi taşıyan paketleri etkisiz hale getirmek, bomba imha uzmanlarının zarar görmesini engellemek için geliştirilen bu robotlar daha da geliştirilip savaş alanlarında kullanılmaya başlandı. Bomba imha robotlarında yer alan silahlar, şüpheli paketi gerektiğinde imha etmek için basınçlı su ve patlatma fünyeleri. Fakat savaşa giden robotlar üzerlerinde tankları bile imha edebilecek silahlar yer alabiliyor.

Rambo gibi birkaç yıl önce Irak’a gönderilmeye başlanan Talon adındaki uzaktan kumandalı robot “savaşcı”, kısa zamanda başarı kazandı. Devriye, keşif, bomba ve mayın imha işlerinde öncelikle kullanılmaya başlanan bu robot, gelecekteki neslin öncüsü.

Irak’ta görev yapan diğer bir robot ise Talon’un bir benzeri. Akademik robotik alanında lider MIT (Massachusetts Institute of Technology) enstitüsünün robot kısmını yıllardır yöneten Rodney Brooks’un da kurucuları arasında yer aldığı iRobot şirketi tarafından geliştirilen PackBot bu. Önceleri insanların giremeyeceği yerlerde, özellikle keşif yapmak amacıyla geliştirilen iki paletli PackBot, adını önceleri Mısır piramitlerindeki araştırmalarda duyurdu. Şimdi ise Irak’ta ve Afganistan’da keşif ve bomba/mayın imha işlerinde kullanılıyor. Bugüne kadar 500’den fazla PackBot değişik amaçlarla göreve başladı. PackBot’un önemli bir avantajı, ana paletin ön tarafında pozisyonu değiştirilebilen ek paletlere sahip olması. Zor coğrafi şartlarda hareket yeteneğini çok artıran bir özellik. PackBot’un üstünde genel amaçlarla kullanmak için çok eklemli boru şeklinde bir kol yer alıyor. Bu kolun ucuna kamera ve değişik aparatlar, bomba imha işinde kullanılabilen robot el takılabiliyor.

Bu arada ilginçtir ki PackBot’un imalâtçısı iRobot’un geliştirip ürettiği robot elektrik süpürgesi Roomba bugüne kadar iki milyondan fazla satmış durumda. Milyonlarca evde kullanılıyor. Evlere giren bu robot şirketi, geleceğin savaşçı robotunu da geliştirip, savaşa gönderiyor… Her ne kadar MIT, Rodney Brooks ve iRobot’u sevsem de gerçekler böyle…

Robot Gladyatörler
Şimdiye kadar bahsettiğimiz robotların daha “soft” olanları ise robotlar arası müsabakalarda “savaşıyor”. Bazısı sportif ölçülerde bir biriyle mücadele ederken bazısı ise gerçekten ölüm-kalım savaşı veriyor. Önceleri Discovery Channel’da yayınlanan “Robotica” türü turnuvalarda robotlar rakiplerini döner testere, kesici-delici çekiçler, yakıcı alevler gibi silahlarla etkisiz hale, bazen de imha etmeye çalışıyorlar. Bunlar genellikle uzaktan kumanda ile sahipleri tarafından kumanda ediliyor. İşin felsefi yanı ise teknik boyutundan çok daha derin… Bu robotları yapan ve savaştıranların en az yarısı hiç de öyle kavgacı, kaba kuvvet meraklısı kişiler değil gördüğüm kadarıyla. Heavy Metalci’lerde de zaman zaman bu kanıya vardığım oluyor.

Daha önceki sayılarda bahsettiğim bücür insan biçimli robotları da bu alanlarda görmeye başladık. Neyse ki onlar şimdilik futbol maçı ve Kung-Fu müsabakaları dışına pek çıkmıyorlar. Ama korkarım ki yakın bir gelecekte, aynı eski Roma’da olduğu gibi, onbinlerce insana (android) benzeyen robotların ölüm-kalım savaşlarını büyük bir keyifle eğlence için seyredecek!?